RBSE Class 6 Hindi व्याकरण पर्यायवाची शब्द

RBSE Class 6 Hindi व्याकरण पर्यायवाची शब्द are part of RBSE Solutions for Class 6 Hindi. Here we have given Rajasthan Board RBSE Class 6 Hindi व्याकरण पर्यायवाची शब्द.

Board RBSE
Textbook SIERT, Rajasthan
Class Class 6
Subject Hindi
Chapter Hindi व्याकरण
Chapter Name पर्यायवाची शब्द
Number of Questions Solved 10
Category RBSE Solutions

Rajasthan Board RBSE Class 6 Hindi व्याकरण पर्यायवाची शब्द

परिभाषा – जिन शब्दों के अर्थ में समानता होती है, उन्हें पर्यायवाची शब्द कहते हैं ।

 

शब्द           पर्यायवाची शब्द
महादेव     –  शिव, शंकर, हर, शंभु ।
फूल         –  प्रसून, पुष्प, कुसुम, सुमन, प्रफुल्ल ।
ब्रह्मा         –  पितामह, विधाता, सृष्टिकर्ता, सृष्टा ।
बहिन       –  भगिनी, सहोदरी, स्वसा, बहन ।
माँ           –  माता, मातृ, जननी, मातु, अंबे ।
राजा        –  नृप, महीप, भूपति, महीपति, नरेश ।
रात           रात्रि, रजनी, निशा, विभावरी, रैन ।
ऊँट          उष्ट्र, क्रमेलक, मरुयान, लंबोष्ठ ।
कोयल       पिक, कलकंठ, वसंतदूत, सारंग ।
तोता          शुक, सुआ, कीर, सुग्गा ।
धनुष         चाप, शरासन, कोदंड, कमान ।
तारा          तारक, नक्षत्र, तारिका, नखत, उडु ।
सोना         स्वर्ण, कनक, कंचन, सुवर्ण, हेम ।
सूर्य           दिनकर, दिवाकर, रवि, सूरज, भास्कर ।
नारी          स्त्री, महिला, कामिनी, रमणी ।
हाथी          कुंजर, मतंग, हस्ती, गज, वज्रदंती ।
हिमालय      हिमगिरि, पर्वतराज, नगराज, हिमाद्रि, गिरीश।
प्रेम           अनुराग, रति, प्रीति, स्नेह ।
आम         आम्र, रसाल, अमृतफल, सहकार ।
अमृत      –  सुधा, सोम, अमिय, मधु, पीयूष ।
जंगल       अरण्य, विपिन, कानन, वन ।
घोड़ा        अश्व, वाजि, हय, तुरंग, सैंधव ।
राक्षस       असुर, दनुज, दानवे, निशाचर, दैत्य ।
इंद्र            सुरेंद्र, देवराज, मघवा, सुरपति, पुरंदर ।
वस्त्र          कपड़ा, पट, वसन, अंबर, चीर ।
सिंह         शेर, व्याघ्र, केसरी, केहरी, मृगेन्द्र ।
गणेश       लंबोदर, गजानन, विनायक, गणपति ।
गंगा         देवनदी, सुरसरिता, भागीरथी, मंदाकिनी, देवापगा।
हनुमान    बजरंगबली, कपीश, पवनपुत्र, महावीर, बालाजी।
हाथ        कर, हस्त, पाणि, बाहु, भुजा ।
गदहा      गधा, खर, गर्दभ, वैशाखनंदन ।
तालाब     सरोवर, सर, तड़ाग, पुष्कर, जलाशय ।
नदी         सरिता, तटिनी, आपगा, निर्झरणी, तगणी ।
पत्नी         भार्या, बहू, वधू, दारा ।
पति         स्वामी, आर्यपुत्र, बल्लभ, भर्ता ।
पक्षी         खग, विहग, अंडज, पखेरू, दुविज ।
पुत्र           बेय, सुत, तनय, आत्मज, तनुज ।
पुत्री          बेटी, सुता, तनया, आत्मजा, तनुजा ।
बाण          शर, तीर, विशिख, शिलीमुख, इषु ।
मछली      झख, मीन, मत्स्य, जलजीवन, शफरी, ।
मुनि         संन्यासी, वैरागी, संत, महात्मा, साधु ।
दूथ          दुग्ध, क्षीर, पय, गोरस ।
जीभ       –  रसना, स्वादिनी, वाणी, जिह्वा ।
छात्र        विद्यार्थी, बटुक, शिष्य, चेला ।
बन्दर      वानर, कपि, मर्कट, हरि, शाखामृग ।
नाव        नौका, तरी, तरणी, नैया ।
हंस        मराल, विवेकी, विधिवाहन, कलहंस ।

परीक्षोपयोगी महत्वपूर्ण प्रश्न

प्रश्न 1.
‘दिन’ शब्द का पर्यायवाची शब्द है –
(क) दिवस
(ख) सोमवार
(ग) दीन
(घ) समय
उत्तर:
(क) दिवस

प्रश्न 2.
‘तीर’ शब्द का पर्यायवाची शब्द है –
(क) बाण
(ख) चाप
(ग) तुरंग
(घ) शिर
उत्तर:
(क) बाण

प्रश्न 3.
‘नदी’ शब्द का पर्यायवाची शब्द है –
(क) चंबल
(ख) सरिता
(ग) सर
(घ) जल
उत्तर:
(ख) सरिता

प्रश्न 4.
‘पहाड़’ शब्द का पर्यायवाची शब्द है –
(क) नगराज
(ख) टीला
(ग) नग
(घ) अरावली
उत्तर:
(ग) नग

प्रश्न 5.
‘शिव’ शब्द के दो पर्यायवाची शब्द लिखिए।
उत्तर:
पशुपति, महादेव।

प्रश्न 6.
‘गंगा’ शब्द के दो पर्यायवाची शब्द लिखिए।
उत्तर:
भागीरथी, देवनदी।

प्रश्न 7.
बादल और समुद्र के दो-दो पर्यायवाची शब्द बताइए।
उत्तर:
बादल-जलद, वारिद। समुद्र-जलधि, वारिधि।

प्रश्न 8.
निम्नांकित शब्दों के दो-दो पर्यायवाची शब्द लिखिए

  1. पक्षी
  2. हाथी

उत्तर:

  1. खग, विहग
  2. हस्ति , कुंजर

प्रश्न 9.
‘पृथ्वी’ शब्द के चार पर्यायवाची शब्द लिखिए।
उत्तर:
वसुधा, भू, भूमि, धरा।

प्रश्न 10.
आँख, पर्वत के चार-चार पर्यायवाची शब्द लिखिए।
उत्तर:
आँख = अक्षि, नेत्र, नयन, लोचन।
पर्वत = गिरि, पहाड़, नग, शैल।

We hope the RBSE Class 6 Hindi व्याकरण पर्यायवाची शब्द will help you. If you have any query regarding Rajasthan Board RBSE Class 6 Hindi व्याकरण पर्यायवाची शब्द, drop a comment below and we will get back to you at the earliest.