RBSE Solutions for Class 7 Sanskrit रञ्जिनी Chapter 3 संस्कृतदिवसः

Rajasthan Board RBSE Class 7 Sanskrit रञ्जिनी Chapter 3 संस्कृतदिवसः

RBSE Class 7 Sanskrit रञ्जिनी Chapter 3 पाठ्य-पुस्तक के प्रश्नोत्तर

प्रश्न 1.
निम्नलिखितपदानाम् उच्चारणं कुरुत- (निम्नलिखित पदों का उच्चारण कीजिए-) इत्यादीनि, संस्कृतदिवस:, पूर्णिमायाम्, बन्धनोत्सव:, रक्षा बन्धनोत्सवस्य, प्रतियोगिताः, गौरवम्, अस्तित्वम्।
नोट-
छात्रा स्वयमेव शिक्षकस्य साहाय्येन उच्चारणं कुर्वन्तु । | (छात्र स्वयं ही उच्चारण करें।)

प्रश्न 2.
एकपदेन उत्तरत-(एक पद में उत्तर दीजिये-)
(क) श्रावणपूर्णिमायां कः उत्सवः भवति? (श्रावण पूर्णिमा में कौन-सा उत्सव होता है?)
(ख) आचार्याः शिष्याणां हस्ते किं बध्नन्ति? (आचार्य शिष्यों के हाथ में क्या बाँधते हैं?)
(ग) वेदाः कया भाषया लिखिताः सन्ति? (वेद किस भाषा में लिखे गये है?)
(घ) प्रतियोगिताः कुत्र आयोजनीयाः? (प्रतियोगिताएँ कहाँ आयोजित की जाती हैं?)
(ङ) अस्माकं भारतीयानां गौरवं किम्? (हम भारतीयों का गौरव क्या है?) ।
उत्तर:
(क) रक्षाबन्धनोत्सवः
(ख) रक्षासूत्रम्
(ग) संस्कृतेन
(घ) अम्बेडकरसभागारे
(ङ) संस्कृतं ।

प्रश्न 3.
एकवाक्येन उत्तरत- (एक वाक्य में उत्तर दीजिये-)
(क) संस्कृतसप्ताहस्य आचरणं कदा भवति? (संस्कृत सप्ताह का क्रियान्वयन कब होता है?)
उत्तर:
संस्कृतसप्ताहस्य आचारणं श्रावणमासे संस्कृत दिवसस्य अवसरे भवति । (संस्कृत सप्ताह का क्रियान्वयन श्रावण मास में संस्कृत दिवस के अवसर पर होता है।) |

(ख) संस्कृतसप्ताहे के कार्यक्रमाः भवन्तिः? (संस्कृत सप्ताह में कौन-कौन से कार्यक्रम होते हैं ?)
उत्तर:
संस्कृतसप्ताहे श्लोकपाठप्रतियोगिता, नाटक प्रतियोगिता, प्रश्नमञ्चः, कथाकथनम्, श्रुतिलेखः, गीतप्रतियोगिता | इत्यादयः कार्यक्रमाः भवन्ति। (संस्कृत सप्ताह में श्लोक
इत्यादयः कार्यक्रमाः भवन्ति। (संस्कृत सप्ताह में श्लोक पाठ प्रतियोगिता, नाटक प्रतियोगिता, प्रश्न-मञ्च, कथाकथन, श्रुतिलेख, गीत प्रतियोगिता इत्यादि कार्यक्रम होते हैं।)

(ग) संस्कृतदिवसे केषाम् सम्मानः भवति? (संस्कृत दिवस पर किनका सम्मान होता है?)
उत्तर:
संस्कृतदिवसे संस्कृत विदुषां सम्मान: भवति । (संस्कृत दिवस पर संस्कृत के विद्वानों का सम्मान होता है।)

(घ) आवां केन सम्भाषणं कुर्वः? (हम दोनों किसमें बातचीत करते हैं ?)
उत्तर:
आवां संस्कृतेन सम्भाषणं कुर्वः। (हम दोनों संस्कृत में बात-चीत करते हैं।)

(ङ) पूर्व कुत्र अध्ययनं भवति स्म? (पहले कहाँ अध्ययन होता था?)
उत्तर:
पूर्वं गुरुकुलेषु अध्ययनं भवति स्म। (पहले गुरुकुल में अध्ययन होता था।)

प्रश्न 4.
सुसङ्गतपदानि मेलयत।(सुसङ्गत पदों को मिलाइये।)
उत्तर:
RBSE Solutions for Class 7 Sanskrit रञ्जिनी Chapter 3 संस्कृतदिवसः 10

प्रश्न 5.
मज्जूषातः पदानि चित्वा रिक्तस्थानानि पूरयत(मञ्जूषा से पदों को चुनकर रिक्त स्थानों की पूर्ति कीजिये-)

RBSE Solutions for Class 7 Sanskrit Ranjini Chapter 3 संस्कृतदिवसः 2

(क)श्रावणमासस्य…………..तिथौ संस्कृतदिवसः भवति।
(ख) अहं प्रातः ……….. इति उद्घोषवाक्यं श्रुतवान् ।
(ग) ………. शिष्याणां हस्तेषु रक्षासूत्राणि बध्नन्ति स्म।
(घ) संस्कृतदिवसे…….. जना: अभिवादनं चर्चा च कुर्वन्ति ।
(ङ) ………………… तु करणीया एव ।
उत्तर:
(क) पूर्णिमा
(ख) जयतु संस्कृतम्
(ग) आचार्याः
(घ) संस्कृतवाक्यैः
(ङ) शोभायात्रा।

प्रश्न 6.
चित्राधारेण पञ्चमी विभक्तेः रूपाणि जानीत रिक्तस्थानानि च पूरयत- (चित्र के आधार पर पंचमी विभक्ति के रूप जानिए और रिक्त स्थानों की पूर्ति कीजिए-)

RBSE Solutions for Class 7 Sanskrit Ranjini Chapter 3 संस्कृतदिवसः 3

प्रश्न 7.
कोष्ठके प्रदत्तशब्दस्य समुचितरूपं संयोज्य वाक्यानि वदत-(कोष्ठक में दिये गये शब्दों के समुचित रूप को जोड़कर वाक्यों को.बोलिये-)
(क) जलम् ………………. पतति । (आकाश:)
(ख) कृषकः ………………. आगच्छति । ( क्षेत्रम्)
(ग) महिला ………………. आगच्छति। (नदी)
(घ) ………………. फलानि पतन्ति। (वृक्ष:)
(ङ) वस्त्राणि ………………. पतन्ति। (कपाटिका)
उत्तर:
(क) आकाशात्
(ख) क्षेत्रात्
(ग) नद्याः
(घ) वृक्षात्
(ङ) कपाटिकाया:

प्रश्न 8.
रिक्तस्थानानि पूरयत-(रिक्त स्थानों की पूर्ति कीजिये-)

RBSE Solutions for Class 7 Sanskrit Ranjini Chapter 3 संस्कृतदिवसः 7

प्रश्न 9.
एतेषु वाक्येषु रेखांकितपदानां द्विवचने बहुवचने च प्रयोगं कृत्वा वाक्यानि रचयत-(इन वाक्यों में रेखांकित पदों के द्विवचन और बहुवचन में प्रयोग करके वाक्य बनाइये-)

RBSE Solutions for Class 7 Sanskrit Ranjini Chapter 3 संस्कृतदिवसः 5

द्विवचनम्-
(क) ग्रामाभ्याम्,
(ख) पुस्तकाभ्याम्
(ग) विद्यालयाभ्याम्
(घ) पाठशालाभ्याम्
(ङ) नदीभ्याम् ।

बहुवचनम्-
(क) ग्रामेभ्यः
(ख) पुस्तकेभ्यः
(ग) विद्यालयेभ्यः
(घ) पाठशालाभ्यः
(ङ) नदीभ्यः।

योग्यता-विस्तारः

1.संस्कृतभाषायाः लेखनस्य सम्भाषणस्य च अभ्यासाय एतानि कार्याणि करणीयानि-
आकाशवाण्या: संस्कृतवार्ताश्रवणम्। दूरदर्शने संस्कृतवार्ताः, वार्तावली, संस्कृतनाटकानि इत्यादीनां श्रवणं दर्शनञ्च। संस्कृतसम्भाषणशिविरम्। संस्कृतव्याकरणाभ्यासवर्गः। भाषाबोधनवर्गः। शिक्षकप्रशिक्षणवर्गः। संस्कृतमासपत्रिका: पठनीयाः। यथा- भारती, सम्भाषण-सन्देशः इत्यादिन्यः अन्याः अपि । दैनिकसंस्कृतवार्तापत्रपठनम्-सुधर्मा इति । प्रतिदिनं संस्कृतरचनालेखनम्। संस्कृतेन वार्तालापस्य आरम्भः। लघुलेखस्य लेखनम् । अनुलेखस्य लेखनम् ।

2. पञ्चमीविभक्तेः सर्वनामशब्दरूपाणि अपि जानीम-

RBSE Solutions for Class 7 Sanskrit Ranjini Chapter 3 संस्कृतदिवसः 9

RBSE Class 7 Sanskrit रञ्जिनी Chapter 3 अन्य महत्वपूर्ण प्रश्नोत्तर

RBSE Class 7 Sanskrit रञ्जिनी Chapter 3 वस्तुनिष्ठ

प्रश्न 1.
संस्कृतदिवस: पूर्णिमायाम् तिथौ आचर्यते-
(क) श्रावणमासस्य
(ख) ज्येष्ठमासस्य
(ग) आश्विनमासस्य
(घ) भाद्रपदमासस्य।

प्रश्न 2.
प्राचीनकाले श्रावणपूर्णिमाया दिने अध्ययनस्य आरम्भः भवति स्म
(क) विश्वविद्यालयेषु
(ख) चिकित्सालयेषु
(ग) गुरुकुलेषु
(घ) जनपदेषु ।

प्रश्न 3.
एताः प्रतियोगिताः भवन्ति-
(क) सर्वेषु ग्रामेषु
(ख) सर्वेषु वीथिषु
(ग) सर्वेषु आपणेषु
(घ) सर्वेषु विद्यालयेषु ।

उत्तर:
1. (क)
2. (ग)
3. (घ)।

मजूषातः

अव्ययपदानि चित्वा रिक्तस्थानानि पूरयत्-

RBSE Solutions for Class 7 Sanskrit Ranjini Chapter 3 संस्कृतदिवसः 10

1………….. त्वया अद्य किम् क्रियते ?
2. मोहन; पठनाय ………….. किमर्थं आगच्छति ?
3 …………. इदृशाः कार्यक्रमा: समाजेऽपि भवेयुः।
4. रक्षाबन्धनदिवसे …….. छात्रा: विद्यालये बालसभाया: आयोजनं कुर्वन्ति।
उत्तर:
1, तर्हि
2. अत्र
3. तदर्थं
4. सर्वे ।

RBSE Class 7 Sanskrit रञ्जिनी Chapter 3 लघु उत्तरीय प्रश्न-

प्रश्न 1.
रक्षाबन्धन दिवसे किम् भवति?
उत्तर:
रक्षाबन्धनदिवसे गुरवः शिष्याणां हस्तेषु शिष्याश्च गुरूणाम् हस्तेषु रक्षासूत्राणि बध्नन्ति स्म।

प्रश्न 2.
वेदाः केन भाषायां लिखिताः सन्ति?
उत्तर:
वेदा: संस्कृत भाषायां लिखिताः सन्ति ।

प्रश्न 3.
संस्कृतेन समाजे किम् भवति?
उत्तर:
संस्कृतेन समाजे अनुरागः भवति ।

अधोलिखित शुद्ध कथनाय’आम’ अशुद्ध कथनाय’न’ इति लिखत
1. संस्कृत दिवसः एकः महत्वपूर्ण दिवसः अस्ति।
2. रक्षाबन्धनस्य दिवस: मैत्रीभावस्य दिवसः अस्ति।
3. अम्बेड़कर सभागारे कार्यक्रमः न प्रचलति ।
4. संस्कृतम् अस्माकं गौरव नास्ति।
उत्तर:
1. आम
2. आम
3 न
4. न ।

पाठ-परिचय

प्रस्तुत पाठ में देववाणी संस्कृत का महत्व बताया गया है। संस्कृत के प्रति जन-मानस की जागरूकता के लिए प्रतिवर्ष श्रावण महीने की पूर्णिमा तिथि को संस्कृत दिवस मनाया जाता है। इसी दिन रक्षाबंधन पर्व भी मनाया जाता है।

मूल अंश, शब्दार्थ, हिन्दी अनुवाद एवं प्रश्नोत्तर

(1) धीरजः – भोः मित्र ! अद्य अहं प्रभाते ”जयतु संस्कृतं, जयतु भारतम्” “संस्कृतभाषा अस्माकं भाषा” इत्यादीनि उद्घोषवाक्यानि श्रुतवान्। किम् इदम्? के कृतवन्तः? किमर्थं कृतवन्तः? इति विस्तरेण वद।
जयेशः – किं भवान् न जानाति? अद्य संस्कृतदिवसः। श्रावणमासस्य पूर्णिमायां तिथौ संस्कृतदिवस: आचर्यते। अस्मिन् एव दिने रक्षा-बन्धनोत्सवः अपि भवति।
धीरजः – संस्कृतदिवसस्य रक्षाबन्धनोत्सवस्य च मध्ये कोऽपि सम्बन्धः अस्ति किम्?
जयेशः – आम्, अस्ति। प्राचीनकाले श्रावणपूर्णिमादिने गुरुकुलेषु अध्ययनस्य आरम्भः भवति स्म। अत्र गुरवः शिष्याणां हस्तेषु शिष्याश्च गुरूणां हस्तेषु रक्षासूत्राणि बध्नन्ति स्म। परस्परं रक्षाकामनाञ्च कुर्वन्ति। तदा आरभ्य अस्मिन् दिने वयं रक्षाबन्धनोत्सवम् आचरामः।
इन्द्रेशः – साधु, उक्तं त्वया। किन्तु अस्मिन् दिने संस्कृतदिवसः कथम्?
जयेशः – पूर्व सर्वे अध्ययनस्य आरम्भे वेदाध्ययनम् एव कुर्वन्ति स्म। वेदास्तु संस्कृतेन एव लिखिताः सन्ति अतः संस्कृतस्य आरम्भकारणात् एतद् दिनं ‘संस्कृतदिवसः’ इति मन्यते।

शब्दार्था:-प्रभाते = प्रात:काल में, जयतु = जय हो, अस्माकं = हमारी, इदम् = यह, श्रुतवान् = सुना, कृतवन्तः = किये, किमर्थं = किसलिये, विस्तरेण = विस्तारपूर्वक, वदे = बोलो, बताइये, अद्य = आज, आचर्यते = आचरण किया जाता है, कोऽपि कोई भी, आम् = हाँ, प्राचीनकाले = प्राचीन समय में, भवति स्म = होता था, इस्तेषु – हाथों में, रक्षासूत्राणि – रक्षासूत्र, उतं = कहा, मन्यते। माना जाता है।

हिन्दी अनुवाद-धीरज-हे मित्र! आज प्रात:काल में मैंने “संस्कृत की जय हो, भारत माता की जय हो'” ” संस्कृत भाषा हमारी भाषा है”-इस प्रकार के नारों के उद्घोषों को सुना। यह क्या है? किन लोगों ने (यह उद्घोष) किया? किसलिए किया विस्तार से बताइये।

जयेश-क्या आप नहीं जानते? आज संस्कृत दिवस है। श्रावण महीने की पूर्णिमा तिथि को संस्कृत दिवस मनाया जाता है। इस दिन ही रक्षाबन्धन का उत्सव होता है।
धीरज-रक्षाबन्धन और संस्कृत दिवस के बीच कोई सम्बन्ध भी है क्या? जयेश-हाँ, है। प्राचीन काल में श्रावण पूर्णिमा के दिन गुरुकुलों में अध्ययन का आरम्भ होता था। इस अवसर पर गुरु शिष्यों के हाथों में और शिष्य गुरुजनों के हाथों में रक्षासूत्र बाँधते थे और परस्पर रक्षा की कामना करते हैं। तब से शुरू करके इसी दिन हम लोग रक्षाबन्धन के उत्सव को मनाते हैं।
इन्द्रेश-तुमने ठीक कहा। किन्तु इस दिन संस्कृत दिवस क्यों? (मनाया जाता है)
जयेश-पहले सभी अध्ययन के आरम्भ में वेदों का अध्ययन ही करते थे। वेद तो संस्कृत में ही लिखे गये हैं। अतः संस्कृत के आरम्भ के कारण से इस दिन को ‘संस्कृत दिवस’ माना जाता है।

अवबोध के प्रश्नोत्तर

प्रश्न 1.
एकपदेन उत्तरत
(क) उद्घोषवाक्यानि कः श्रुतवान्?
(ख) अस्माकम् भाषा का भाषा?
(ग) संस्कृतदिवसे कस्य उत्सवः भवति?
(घ) श्रावणमासस्य पूर्णिमायां तिथौ कः दिवसः भवति?
उत्तर:
(क) धीरज:
(ख) संस्कृत भाषा
(ग) रक्षाबंधनस्य
(घ) संस्कृतदिवसः।

प्रश्न 2.
पूर्णवाक्येन उत्तरत
(क) पूर्व सर्वे अध्ययनस्य आरम्भे किं कुर्वन्ति स्म?
उत्तर:
पूर्वं सर्वे अध्ययनस्य आरम्भे वेदाध्ययनं कुर्वन्ति स्म।

(ख) वेदाः कस्यां भाषायां लिखिताः सन्ति?
उत्तर:
वेदाः संस्कृतभाषायां लिखिताः सन्ति।

(2) इन्द्रेशः – तर्हि अस्मिन् दिने कि किम् आयोजनं भवति?
जयेशः – अत्र प्रात: बाला: मिलित्वा उद्घोषवाक्यानि वदन्त: वीथिषु प्रभाते भ्रमणं कुर्वन्ति। संस्कृतवाक्यैः अभिवादनं चर्चा च कुर्वन्ति। स्थाने स्थाने समारोहाः भवन्ति। संस्कृतविदुषां सम्मानकार्यक्रमाः भवन्ति। विद्यालयेषु श्लोकपाठप्रतियोगिता, नाटकप्रतियोगिता, प्रश्नमञ्चः, कथाकथनम्, श्रुतिलेख:, गीतप्रतियोगिता इत्यादयः प्रतियोगिताः भवन्ति। यदा एते कार्यक्रमा: सप्ताहं यावत् भवन्ति स संस्कृतसप्ताह; उच्यते।
सुधीरः – एता: प्रतियोगिता: सर्वेषु विद्यालयेषु भवन्ति किम्?
जयेशः – आम्।।
इन्द्रेशः – तेन तु छात्राणां मध्ये एव जागरुकता भवति। संस्कृतं प्रति समाजे कथम् अनुरागः भवेत्।
धीरजः – तदर्थं वयं एताः प्रतियोगिता: च समाजेऽपि आयोजयाम, तदा तेऽपि सहभागिनः जागरुकाश्च भविष्यन्ति। शोभायात्रा तु करणीया एव।।

शब्दार्थाः-तर्हि = तब, अत्र = यहाँ, मिलित्वा = मिलकर, उद्घोषवाक्यानि = घोषणा के वाक्यों को, वदन्तः = बोलते हुए, वीथिषु = गलियों में, अभिवादनं = प्रणाम, स्थाने-स्थाने = प्रत्येक स्थान पर, समारोहः = सामूहिक आयोजन, यावत् = तक, उच्यते = कहा जाता है, आम् = हाँ, जागरूकता = चेतनता, सहभागिनः = साथ-साथ भाग लेने वाले, करणीयाः = करने योग्य, अनुरागः = प्रेम, तदर्थं = उसके लिये।

हिन्दी अनुवादइन्द्रेश-तब इस दिन कौन-कौन सा आयोजन होता है?

जयेश-यहाँ प्रात:काल बच्चे मिलकर उद्घोष वाक्यों को बोलते हुए प्रात:काल गलियों में भ्रमण करते हैं। संस्कृत वाक्यों द्वारा अभिवादन और वार्ता करते हैं। स्थान-स्थान पर सामूहिक आयोजन होते हैं। संस्कृत-विद्वानों के सम्मान कार्यक्रम होते हैं। विद्यालयों में श्लोक पाठ प्रतियोगिता, नाटक प्रतियोगिता, प्रश्न मञ्च, कथाकथन, श्रुतिलेख, गीत प्रतियोगिता इत्यादि प्रतियोगिताएँ होती हैं। जब ये कार्यक्रम एक सप्ताह तक होते हैं, तो वह “संस्कृत सप्ताह’ कहा जाता है।
सुधीर-क्या ये प्रतियोगिताएँ सभी विद्यालयों में होती हैं?
जयेश- हाँ।
इन्द्रेश-उससे तो छत्रों के मध्य ही जागरूकता होती है। संस्कृत के प्रति समाज में प्रेम कैसे हो?
धीरज-उसके लिये हम इन प्रतियोगिताओं को समाज में भी आयोजित करें, तब वे भी सहभागी और जागरूक होंगे। शोभायात्रा तो निकालनी ही चाहिए।

अवबोध के प्रश्नोत्तर

प्रश्न 1.
एकपदेन उत्तरत
(क) बालाः मिलित्वा उद्घोषवाक्यानि वदन्तः कुत्र प्रभाते भ्रमणं कुर्वन्ति?
(ख) बालाः कैः वाक्यैः अभिवादनं कुर्वन्ति चर्चा च कुर्वन्ति?
(ग) संस्कृत विदुषां सम्मानकायंक्रमा: कैः आयोजिताः क्रियते?
(घ) आयोजनैः छात्राणां मध्ये किं भवति?
उत्तर:
(क) वीथिषु
(ख) संकृतवाक्यै
(ग) बाला:
(घ) जागरूकता।।

प्रश्न 2.
पूर्णवाक्येन उत्तरत
(क) संस्कृतं प्रति समाजे कथम् अनुरागः भवेत्?
उत्तर:
विभिन्न प्रतियोगितानाम् आयोजनाभि: समाजे संस्कृतं प्रति अनुरागः भवेत्।।

(ख) प्रतियोगितानाम् आयोजनाभिः समाजे के भविष्यतः?
उत्तर:
प्रतियोगितानाम् आयोजनाभिः समाजें जागरूकता, सहभागभावना च भविष्यत:।।

(3) इन्देशः – मित्र! एतत् सर्वं तु करणीयमेव। अद्य आरभ्य आवां संस्कृतेन सम्भाषणं कुर्वः। तेन एषा भाषा सरला अस्ति, सरसा अस्ति अस्माकं च भाषा अस्ति इति सर्वेषां मनसि भावः भविष्यति।
धीरजः – आम्। बन्धो! संस्कृतम् अस्माकं भारतीयानां गौरवम् अभिज्ञानं च अस्ति। संस्कृतेन विना अस्माकं भारतीयानां किम् अस्तित्वम्?
इन्द्रेशः – इयम् तु अस्माकं पूर्वजानां अपि भाषा अस्ति।
सुधीरः – आम् सत्यम्।।
जयेशः – सत्यमेव।
इन्द्रेशः – तर्हि तत्र अम्बेडकरसभागारे संस्कृतसप्ताहकार्यक्रम: प्रचलति तत्र चलावः। आम चलावः।

शब्दार्थाः-एतत् = यह, करणीयमेव = करना ही चाहिए, अद्य = आज, आरभ्य = आरम्भ करके, आवां = हम दोनों, सम्भाषणं = बातचीत, कुर्वः = करते हैं, अस्माकं = हमारी, मनसि = मन में, भविष्यति = होगा, आम् = हाँ, अभिज्ञानं का पहचान, तर्हि = तब, गौरवं = श्रेष्ठता, महानता।

हिन्दी अनुवाद-इन्द्रेश-हे मित्र! यह सब तो करना ही है। आज प्रारम्भ करके हम दोनों संस्कृत में बातचीत करते हैं। उससे यह भाषा सरल है, रस युक्त है और हमारी भाषा हैं-सबके मन में यह भाव (पैदा) होगा।
धीरज-हाँ भाई ! संस्कृत हम भारतीयों का गौरव है और पहचान है। संस्कृत के बिना हम भारतीयों का क्या अस्तित्व है?
इन्द्रेश-यह तो हमारे पूर्वजों की भी भाषा हैं।
सुधीर-हाँ सत्य है। जयेश-सत्य ही (है)।
इन्द्रेश-तब वहाँ अम्बेडकर सभागार में संस्कृत सप्ताह। कार्यक्रम चल रहा है, वहाँ पर चलते हैं। हाँ चलते हैं।

अवबोध के प्रश्नोत्तर

प्रश्न 1.
एकपदेन उत्तरत
(क) आवां संस्कृतेन किं कुर्वः?
(ख) अस्माकं संस्कृतभाषा कीदृशी अस्ति?
(ग) संस्कृतम् अस्माकं भारतीयानां किम् अस्ति?
(घ) संस्कृतम् विना अस्माकं भारतीयांनां किं न अस्ति?
उत्तर:
(क) सम्भाषणं
(ख) सरला
(ग) अभिज्ञानं
(घ) अस्तित्व।

प्रश्न 2.
पूर्णवाक्येन उत्तरत
(क) अम्बेडकरसभागारे कः प्रचलति?
उत्तर:
अम्बेडकरसभागारे संस्कृतसप्ताहकार्यक्रमः प्रचलति।।

(ख) अस्माकं पूर्वजानां भाषा किम् अस्ति?
उत्तर:
अस्माकं पूर्वजानां भाषा संस्कृतम् अस्ति?

RBSE Solutions for Class 7 Sanskrit